Đề thi thử tốt nghiệp THPT QG môn Lịch Sử năm 2020 online - Đề thi của Trường THPT Chuyên Bắc Ninh lần 3

Ngày 25-12-1920, Nguyễn Ái Quốc đứng về đa số đại biểu Đại hội bỏ phiếu tán thành việc gia nhập Quôc tế Cộng sản và thành lập Đảng cộng sản Pháp. Nguyễn Ái Quốc đã trở thành đảng viên cộng sản. => Sự kiện này đánh dấu Nguyễn Ái Quốc từ một người yêu nước chân chính trở thành một đảng viên cộng sản.

Trước tình thế sa lầy và thất bại của Pháp sau 8 năm xâm lược, Mĩ càng can thiệp sâu vào cuộc chiến tranh Đông Dương, ép Pháp phải kéo dài và mở rộng chiến tranh, tích cực chuẩn bị thay thế Pháp.

Trong giai đoạn 1939 – 1945, chính ách áp bức và bóc lột của đế quốc và phát xít Pháp – Nhật, đời sống của các tầng lớp nhân dân vô cùng khổ cực. Mâu thuẫn dân tộc đặt ra cấp thiết hơn bao giờ hết. Trước tình hình đó, Đảng đã thực hiện chủ trương chuyển hướng chỉ đạo chiến lược cách mạng (bắt đầu tự hội nghị tháng 11-1939 và hoàn chỉnh vào hội nghị tháng 5-1941). Chủ trương này đáp ứng nguyện vọng số 1 của giai cấp nông dân đó là: độc lập dân tộc.

Phong trào Cần Vương là phong trào yêu nước theo khuynh hướng, ý thức hệ phong kiến do mục tiêu của phong trào là đánh đổ thực dân Pháp, thiết lập lại ngôi vua và chế độ phong kiến. Sự thất bại của phong trào Cần Vương cũng đánh dấu sự thất bại của khuynh hướng phong kiến.

Phong trào 1936 – 1939 không chỉ mang tính dân tộc điển hình mà còn mang tính dân tộc sâu sắc. Phong trào 1936 - 1939 là là giai đoạn Đảng chủ trương thành lập Mặt trận thống nhất nhân dân phản đế Đông Dương, sau đổi thành Mặt trận Dân chủ Đông Dương, nhằm tập hợp mọi lực lượng dân chủ từ quần chúng nhân dân lao động đến các tầng lớp trên và kể cả những lực lượng thân Pháp nhưng có xu hướng chống phát xít ở Đông Dương, nhưng lực lượng chủ yếu trong mặt trận này vẫn là lực lượng dân tộc, mà đông đảo nhất là công nhân, nông dân. Vì thế xét về lực lượng thì đây là phong trào mang tính chất dân tộc.

Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, mặc dù đứng trước tình thế khó khăn tựa “ngàn cân treo sợi tóc” nhưng Việt Nam cũng có những thuận lợi cơ bản, đặc biệt là nhân dân ta đã giành được chính quyền và được củng cố từ trung ương đến địa phương. Bộ máy chính quyền hòa chỉnh thông qua cuộc bầu cử ngày 6-1-1946 đã:

- Mở ra một thời kỳ mới, thời kỳ đất nước ta có một Quốc hội, một Chính phủ thống nhất, một bản Hiến pháp tiến bộ và một hệ thống chính quyền hoàn toàn đầy đủ danh nghĩa về mặt pháp lý để đại diện cho nhân dân Việt Nam về đối nội, đối ngoại (Bộ máy nhà nước được hoàn chỉnh và kiện toàn).

- Khẳng định Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa có tính chất hợp pháp, dân chủ - nhà nước của dân, do dân và vì dân, được quốc dân giao phó trọng trách điều hành đất nước, tổ chức toàn dân kháng chiến kiến quốc, giải quyết mọi quan hệ của Việt Nam trên trường quốc tế.

Sự kiện Anh muốn rới Liên minh châu Âu (EU) đã làm đảo lộn tình hình kinh tế tài chính của khu vực:

- Nền kinh tế EU cũng đang đi theo chiều hướng xấu với tỉ lệ thất nghiệp cao trong giới thanh niên ở Nam Âu và cuộc khủng hoảng nợ Hy Lạp vẫn đang đe doạ khu vực đồng tiền chung châu Âu.

- Việc Anh rời EU là một đòn giáng mạnh đối với EU. EU sẽ bị mất đi một thành viên chủ chốt và điều đó làm liên minh này bị suy yếu đi.

- Hơn nữa, việc Anh từ bỏ tấm thẻ thành viên EU có thể sẽ châm ngòi cho nhiều nước khác làm theo. Xu hướng này sẽ khiến châu Âu dần tan rã, đẩy châu lục này và cả thế giới vào bất ổn không chỉ về kinh tế, chính trị mà cả an ninh.

Để thoát khỏi khủng hoảng kinh tế 1929 – 1933, các nước Anh, Pháp, Mĩ đã tiến hành cải cách kinh tế - xã hội để khắc phục hậu quả của cuộc khủng hoảng và đổi mới quá trình quản lí, tổ chức sản xuất.

Cách mạng Tân Hợi (1911) là một cuộc cách mạng dân chủ tư sản, đã lật đổ triều đại Mãn Thanh, chấm dứt chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời ở Trung Quốc, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển và có ảnh hưởng nhất định đến cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ở một số nước châu Á.

Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời (1930) dựa trên sự hợp nhất ba tổ chức Cộng sản. Sự lãnh đạo của đảng làm cho cách mạng Việt Nam thực sự trở thành một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới. Từ đây nhân dân Việt Nam tham gia vào sự nghiệp cách mạng thế giới một cách có tổ chức.

Giai đoạn 1939 – 1945, do quy định bởi hoàn cảnh lịch sử thế giới và trong nước đã đặt ra yêu cầu đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu. Cách mạng tháng Tám thành công là kết quả thực hiện chủ trương của Đảng Cộng sản Đông Dương giai đoạn 1939 - 1945 về tiến hành cách mạng giải phóng dân tộc (mở đầu chuyển hướng chỉ đạo chiến lược là Hội nghị tháng 11-1939 và hoàn chỉnh vào Hội nghị 5 – 1941).

Sự ra đời của nhà nước Văn Lang – Âu Lạc đã đánh dấu mở ra thời đại dựng nước và giữ nước đầu tiên của dân tộc Việt Nam. Đồng thời, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển của quốc gia – dân tộc ở thời kì sau.

Bài học kinh nghiệm nắm vững và giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là một bài học quan trọng mà Đảng ta giải quyết đúng đắn, sáng tạo phù hợp với những điều kiện lịch sử của thời đại mới về mối quan hệ: Giữa vấn đề dân tộc với vấn đề giai cấp; Giữa con đường giải phóng dân tộc với con đường giải phóng giai cấp công nhân và những người lao động bị áp bức, bóc lột. Bài học này được Đảng ta thực hiện đúng qua các thời kì cách mạng. Từ khi có Đảng, đường lối này là sợi chỉ đỏ xuyên suốt toàn bộ lịch sử cách mạng Việt Nam. Là ngọn cờ bách chiến bách thắng của cách mạng Việt Nam. Đảng ta đã giải quyết thắng lợi một loạt vấn đề cơ bản về chiến lược, sách lược trong cách mạng dân tộc dân chủ cũng như trong cách mạng xã hội chủ nghĩa. Cho phép Đảng ta khơi dậy được sức mạnh của quá khứ, của hiện tại, của tương lai, sức mạnh của dân tộc ta với sức mạnh của thời đại, tạo nên sức mạnh tổng hợp to lớn để xây dựng nước Việt Nam giàu mạnh.

Đối với kế hoạch Nava, Thủ tướng Pháp Lanien khẳng định là “Kế hoạch Nava chẳng những được Chính phủ Pháp mà cả những người bạn Mĩ cũng tán thành. Nó cho phép hy vọng đủ mọi điều”.

Chiến tranh thế giới thứ nhất kế thúc đã để lại hậu quả nặng nề cho các cường quốc tư bản châu Âu. Nước Pháp bị thiệt hại nặng nề nhất với hơn 1,4 triệu người chết, thiệt hại vật chất lên gần 200 tỉ phrăng. Để bù đắp những thiệt hại đó, Pháp thực hiện chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai (1919 – 1929).

=> Cuộc khai thác thuộc địa lần thứ 2 của thực dân Pháp được tiến hành sau khi Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc.

Cách mạng tháng Tám diễn ra có sự kết hợp giữa nông thôn và thành thị, trong đó diễn ra ở nông thôn trước (Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, đồng bằng châu Thổ sông Hồng), thành thị sau (Hà Nội, Huế, Sài Gòn). Sau đó, cuộc khởi nghĩa ở ba thành phố này đã tác động mạnh đến các địa phương trong cả nước. Nhiều nơi, từ rừng núi, nông thôn đến thành thị nối tiếp nhau khởi nghĩa.

Khởi nghĩa ở thành thị có ý nghĩa quyết định vì đó là những nơi tập trung cơ quan đầu não của địch: Phủ Khâm sai, Sở Cảnh sát Trung ương, Sở Bưu điện, … đặc biệt nhất là thủ đô Hà Nội.

=> Cách mạng tháng Tám diễn ra kết hợp nông thôn và thành thị; thắng lợi ở thành thi có ý nghĩa quyết định.

Từ sự phát triển kinh tế của nhóm 5 nước sáng lập ASEAN sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Việt Nam rút ra bài học là:

- Xây dựng nền kinh tế tự chủ: một nền kinh tế mạnh là khi có thể tự chủ được trên tất cả các mặt và tất cả các ngành kinh tế. Nền kinh tế tự chủ sẽ là tiền đề quan trọng để nâng cao tiềm lực đất nước và hội nhập kinh tế thế giới.

- Xây dựng nền kinh tế tự chủ nhưng cũng cần kết hợp với mở cửa, hội nhập khu vực, quốc tế. Vì hội nhập sẽ giúp Việt Nam học hỏi được những thành tựu Khoa học – kĩ thuật, kinh nghiệm quản lí và trao đổi hàng hóa với bên ngoài. Một trong những biểu hiện nổi bật cho sự hội nhập này của Việt Nam là tham gia ASEAN, WTO, …

Sau khi được thành lập vào đầu năm 1930, phong trào cách mạng 1930 – 1931 là phong trào đầu tiên do Đảng lãnh đạo. Đảng ra đời cũng là nhân tố quan trong giúp cuộc đấu tranh của nhân dân không nổ ra lẻ tẻ nữa mà đã có sự liên minh đông đảo các tầng lớp đấu tranh. Đặc biệt, phong trào phát triển đến đỉnh cao tại Nghệ An, Tĩnh và đưa đến sự thành lập các Xô viết. Phong trào này đã minh chứng cho đường lối lãnh đạo đúng đắn của Đảng, quyền lãnh đạo đúng đăn của giai cấp công nhân (giai cấp vô sản) đối với cách mạng Việt Nam.

Dưới thời Minh, các vua triều Minh đã thi hành nhiều biện pháp nhằm khôi phục và phát triển kinh tế. Đến đầu thế kỉ XVI, mầm mống quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã bắt đầu xuất hiện ở Trung Quốc. Thương nghiệp thời Minh phát triển, nhiều thành thị mọc lên và rất phồn thịnh. Bắc Kinh, Nam Kinh không chỉ là trung tâm chính trị mà còn là trung tâm kinh tế lớn.

=> Đặc điểm nổi bật của Trung Quốc dưới thời Minh là kinh tế hàng hóa phát triển, mầm mống quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa xuất hiện.

Chú ý:

Đáp án A: là biểu hiện của sự xuất hiện kinh tế hàng hóa.

Đáp án C: là đặc điểm của thời Đường.

Đáp án D: thể hiện mối quan hệ giữa thủ công nghiệp và thương nghiệp. Cung cấp hàng hóa cho trao đổi, buôn bán.

Những tư tưởng tiến bộ của trào lưu Triết học ánh sáng đã tấn công vào hệ tư tưởng của chế độ phong kiến, dọn đường cho cuộc cách mạng xã hội bùng nổ.

Chủ nghĩa Mác - Lê-nin xác định giải quyết nhiệm vụ giai cấp trước nhiệm vụ dân tộc, tiêu biểu là cách mạng tháng Mười (năm 1917) ở Nga là đánh đổ chế độ phong kiến Nga hoàng sau đó mới chống lại đế quốc.

Tuy nhiên, xuất phát từ hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam là mâu thuẫn dân tộc được đặt ra cấp bách hàng đầu => Cần giải quyết nhiệm vụ dân tộc trước, sau đó nếu có điều kiện thì giải quyết luôn mâu thuẫn giai cấp ở một mức độ nhất định. Bằng chứng là từ năm 1939 – 1945, Đảng ta luôn giương cao ngọn cờ giải phóng dân tộc, đánh đổ ách thống trị của đế quốc, thực dân, giành độc lập dân tộc.

“Vào giữa thế kỉ XX, trước khi bị thực dân Pháp xâm lược, Việt Nam là một quốc gia độc lập có chủ quyền, đạt được những tiến bộ nhất định về kinh tế, văn hóa. Tuy nhiên ở giai đoạn này, chế độ phong kiến Việt Nam đang có những biểu hiện khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng”.

Tháng 6-1912, Việt Nam Quang phục hội được thành lập. Hội khẳng định tôn chỉ duy nhất là: “Đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục nước Việt Nam, thành lập nước Cộng Hòa Dân quốc Việt Nam”.

Độc lập và tự do là tư tưởng cốt lõi của Cương lĩnh chính trị do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo (đầu năm 1930).

Các đáp án A, B, D: đều là hệ quả của những cuộc phát kiến lớn về địa lí.

Đáp án C: là ý nghĩa của phong trào Văn hóa Phục hưng.

Chiến thắng Việt Bắc thu – đông năm 1947 đã buộc Pháp phải thay đổi chiến lược chiến tranh ở Đông Dương, từ “đánh nhanh thắng nhanh” sang “đánh lâu dài”.

Đáp án A, D: sau năm 1954, miền Bắc mới được giải phóng, miền Nam phải kháng chiến chống Mĩ

=> Xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, cung cấp sức người sức của cho tiền tuyến miền Nam.

Đáp án B: Khi giải quyết thành công nạn đói, nhân dân sẽ thêm phấn khởi và tin tưởng hơn vào chính quyền cách mạng.

Đáp án C: kinh tế Việt Nam được xây dựng theo định hướng xã hội chủ nghĩa, không phải theo hướng tư bản chủ nghĩa.

Nếu như Luận Cương chính trị (tháng 10-1930) của đồng chí Trần Phú xác định giải quyết nhiệm vụ chiến lược trong khuôn khổ ba nước Đông Dương thì Hội nghị tháng 5- 1941, vấn đề dân tộc được giải quyết trong khuôn khổ từng nước. Hội nghị quyết định thành lập Mặt trận Việt Nam độc lập đồng minh thay cho Mặt trận thống nhất dân tộc phản đế Đông Dương, thay tên các hội Phản đế thành hội cứu quốc và giúp đỡ thành lập mặt trận ở các nước Lào, Campuchia.

Năm 1961, Liên Xô đã phóng con tàu vũ trụ đưa nhà du hành vũ trị I. Gagarin bay vòng quanh Trái Đất, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người.

Năm 1054, Lý Thánh Tông quyết định đổi tên nước là Đại Việt.

Đối với cuộc đấu tranh của Hai Bà Trưng:

+ Khởi nghĩa: mùa năm 40, cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng – khởi nghĩa đầu tiên chống ách đô hộ của nhân dân Âu Lạc được nổ ra dưới sự lãnh đạo của Hai Bà Trưng.

+ Kháng chiến: sau khi giành quyền làm chủ, mùa hè năm 42, Mã Viện được vua Hán cử làm tổng chỉ huy đạo quân lớn khoảng 2 vạn người kéo vào xâm lược => Cuộc kháng chiến của nhân dân ta do Hai Bà Trưng lãnh đạo dù chiến đấu anh dùng nhưng thất bại.

- Đối với đấu tranh của Lý Bí:

+ Khởi nghĩa: năm 542, Lý Bí liên kết với hào kiệt các châu thuộc miền Bắc nước ta nổi dậy khởi nghĩa. Năm 544, Lý Bí lên ngôi vua, đặt quốc hiệu là Vạn Xuân.

+ Kháng chiến: năm 545, nhà Lương cử Trần Bá Tiên cùng thứ sử Giao Châu đem quân sang xâm lược nước ta. Lý Nam Đế giao binh quyền cho Triệu Quang Phục, Triệu Quang Phục rút quân về đầm Dạ Trạch tổ chức kháng chiến.

=> Điểm giống nhau giữa khởi nghĩa Hai Bà Trưng và khởi nghĩa Lý Bí là đều trải qua hai giai đoạn khởi nghĩa và kháng chiến.

Chú ý:

Kháng chiến và khởi nghĩa đều giống nhau ở chỗ là đứng lên chống giặc ngoại xâm nhưng khởi nghĩa là chưa có nhà nước, chưa có chính quyền còn kháng chiến là chống giặc khi có chính quyền, có nhà nước

– Xác định đường lối và phương pháp cách mạng: Nguyễn Ái Quốc chủ trì Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng (5 – 1941), giương cao hơn nữa ngọn cờ giải phóng dân tộc, đồng thời đề ra chủ trương khởi nghĩa vũ trang.

– Sáng lập Mặt trận Việt Minh với các hội “cứu quốc”, xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc; tập hợp và rèn luyện lực lượng chính trị quần chúng.

– Xây dựng lực lượng vũ trang và căn cứ địa cách mạng: Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân; chọn Cao Bằng để xây dựng căn cứ địa, chỉ thị thành lập Khu giải phóng Việt Bắc.

– Cùng với Trung ương Đảng đánh giá chính xác thời cơ, chớp đúng thời cơ, kiên quyết phát động và lãnh đạo toàn dân nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi; lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà (2 – 9 – 1945).

=> Đáp án B: thời điểm này ta chưa giành được chính quyền nên không có khái niệm kháng chiến.

- Xét chủ trương của Đảng trong năm 1950:

+ Tháng 6-1950, trước âm mưu của Pháp, Đảng và chính phủ đã quyết định mở chiến dịch Biên giới nhằm tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực địch; khai thông đường sang Trung Quốc và thế giới; mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc, tạo đà thúc đẩy cuộc kháng chiến tiền lên.

+ Chủ tịch Hồ Chí Minh ra mặt trận để cùng Bộ Chỉ huy chiến dịch chỉ đạo và động viên bộ đội chiến đấu.

+ Trực tiếp chỉ đạo chiến dịch: chủ động tấn công cứ điểm Đông Khê…chủ động mai phục, chặn đánh địch nhiều nơi trên Đường số 4….

=> Sự chỉ đạo của Đảng và Chính phủ đối với cuộc kháng chiến là nhân tố quan trọng, mang tính quyết định nhất đối với thắng lợi của quân dân Việt Nam trong chiến dịch Biên giới thu - đông năm 1950.

- Ngoài những đặc điểm chung của giai cấp công nhân quốc tế, giai cấp công nhân Việt Nam còn có những đặc điểm riêng:

+ Giai cấp công nhân Việt Nam tuy ra đời muộn và chiếm 1 tỷ lệ ít trong thành phần dân cư, nhưng do kế thừa được truyền thống đấu tranh anh dũng kiên cười của dân tộc mà giai cấp công nhân nước ta luôn tỏ rõ là một giai cấp kiên cường, bất khuất.

+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trong nỗi nhục mất nước cộng với nỗi khổ vì ách áp bức bóc lột của giai cấp Tư sản đế quốc làm cho lợi ích giai cấp và lợi ích dân tộc kết hợp làm một, khiến động cơ cách mạng, nghị lực cách mạng của giai cấp công nhân được nhân lên gấp bội.

+ Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư sản Việt Nam, lại có Đảng lãnh đạo nên luôn giữ được sự đoàn kết thống nhất và giữ vững vai trò lãnh đạo của mình

Giai cấp công nhân Việt Nam đa số xuất thân từ nông dân, có mối liên hệ máu thịt với nông dân. Đó là điều kiện hết sức thuận lợi để thực hiện sự liên minh giai cấp, trước hết là đối với giai cấp nông dân. Ngày nay, trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn, sẽ có nhiều người nông dân làm việc ở các cơ sở công nghiệp và trở thành công nhân ở chính ngay quê hương mình…

So với các giai đoạn lịch sử trước đây, chưa bao giờ quan hệ quốc tế lại được mở rộng và đa dạng như trong nửa sau thế kỉ XX. Phần lớn các quốc gia vẫn cùng tồn tại hòa bình, vừa đấu tranh, vừa hợp tác.

Trật tự thế giới sau chiến tranh thế giới thứ hai được hình thành là trật tự thế giới hai cực Ianta, đứng đầu hai phe Xã hội chủ nghĩa và Tư bản chủ nghĩa là Liên Xô và Mĩ. Những hành động cụ thể của hai phe này làm cho mối quan hệ quốc tế trở nên căng thẳng, đối đầu. Nguyên tắc chung sống hòa bình và sự nhất trí giữa 5 nước lớn (Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp, Trung Quốc) là nguyên tắc có ý nghĩa thực tiễn nhất, nó khiến 5 năm nước này phải đứng chung trong một trận tuyến giải quyết những vấn đề mang tính quốc tế, kiềm tỏa lẫn nhau, hạn chế quyền lực của một nước nào đó nổi trội trong Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc.

Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai, thực dân Pháp tập trung vào nông nghiệp (các đồn điền cao su) và khai mỏ nhằm đáp ứng yêu cầu về nguyên liệu cho sự phát triển của công nghiệp chính quốc. Ngoài ra Pháp cũng phát triển một số ngành công nghiệp nhẹ nhằm phục vụ cho nhu cầu thiết yếu của người Pháp tại Đông Dương sau đó là tập trung vào thu thuế nhằm tăng ngân sách cho ngân hàng Đông Dương và giai thông vận tải nhằm phục vụ cho quá trình vận chuyển nguyên liệu.

Dựa vào nội dung của cuộc Duy tân Minh Trị trong lĩnh vực giáo dục là: thi hành chính sách giáo dục bắt buộc, chú trọng nội dung khoa học – kĩ thuật trong chương trình giảng dạy, cử những học sinh giỏi đi du học ở phương Tây. Chính sách này đã đào tạo ra con người Nhật Bản có khả năng tiếp thu khoa học kĩ thuật và rất năng động sáng tạo. Con người là nhân tố tối quan trọng đưa đến sự phát triển của Nhật Bản trong thế kỉ XIX đến ngày nay.

Trong quá trình chuẩn bị về lực lượng, trong đó có lực lượng chính trị, nhiệm vụ cấp bách của Đảng là vận động quần chúng tham gia Mặt trận Việt Minh.

Ngày nay, sức mạnh của mỗi quốc gia là dựa trên một nền sản xuất phồn vinh, một nền tài chính vững chắc (kinh tế), một nền công nghệ có trình độ cao cùng một lực lượng quốc phòng hùng mạnh.